หมดแล้ว หนุมาน แร่น้ำพี้

     หนุมาน เป็นลิงที่มีฤทธิ์มาก สามารถสำแดงเดชต่างๆ ได้หลายประการ เช่น การขยายร่างกายให้ใหญ่โต การยืดหางให้ยาว เป็นต้น นอกจากนี้ หนุมานยังได้ชื่อว่าเป็นอมตะ คือ ไม่มีวันตาย เนื่องจากเป็นลูกของพระพาย (ลม) กับนางสวาหะ ด้วยเหตุนี้ เมื่อหนุมานมีอันตรายถึงตายแล้ว เพียงแค่มีลมพัดมา หนุมานก็จะฟื้นคืนชีพขึ้นมาใหม่ ด้วยอำนาจของพระพายผู้เป็นบิดา

     บุคลิกของหนุมานเป็นตัวแทนของชายหนุ่มทั่วไป คือ รูปงาม มีนิสัยเจ้าชู้ และ มีเมียมาก เช่น นางสุพรรณมัจฉา ทั้งคู่มีลูกด้วยกันหนึ่งตน คือ มัจฉานุ ซึ่งเป็นลูกผสมระหว่าง ลิงเผือกกับปลา นั่นคือ มีกายเป็นลิงเผือกเหมือนหนุมาน แต่หางนั้น กลับเป็นหางของปลา นางเบญกาย บุตรีของพญาพิเภก หนุมานได้นางเบญกายตอนที่ นางเบญกายจำแลงกายเป็นศพของ นางสีดาลอยทวนน้ำมา เพื่อหลอกพระรามให้เสียพระทัย แต่ภายหนังกลนี้ถูกจับได้ พระรามจึงให้หนุมานพานางเบญจกายไปส่งกลับเมือง ซึ่งทั้งคู่ลูกด้วยกัน ชื่อว่า อสุรผัด

     ตลอดเรื่องรามเกียรติ์นั้น หนุมานผู้เป็นทหารเอกได้รับรางวัลจากพระราม 3 ครั้ง

นาม ของ "หนุมาน" นับว่าเป็น "ลิง" ซึ่งไม่ธรรมดา เพราะใน "รามเกียรติ์" นั้นเป็นถึงทหารเอกของพระราม เป็นลิงเผือก ที่มีฤทธานุภาพสูงยิ่ง ซึ่งพระเกจิอาจารย์ได้นำเอาลักษณะเด่นของหนุมานมารังสรรค์เป็นเครื่องรางของ ขลังขึ้นมา นับว่ามีฤทธานุภาพในทางไสยเวทเป็นที่กล่าวขวัญกัน ดังจะได้กล่าวต่อไปข้างหน้า

แต่จะว่าไปแล้วเครื่องรางของขลังในรูป ของ "ลิง" ก็เป็นที่พบมาแล้วในสมัยโบราณกว่า 2,500 ปี ที่บ้านวังหาด ตำบลตลิ่งชัน อำเภอบ้านด่านลาน หอย จังหวัดสุโขทัย อันเป็นแหล่งต้นน้ำของลำน้ำแม่ลำพันไหลผ่านบริเวณเมืองเก่าสุโขทัยไปลงแม่ น้ำยม ซึ่งถือเป็นชุมชนถลุงเหล็กยุคแรกเริ่ม และเป็นต้นประวัติศาสตร์กรุงสุโขทัยอย่างแท้จริง

มีการขุดพบแผ่นโลหะรูปหน้าลิง อาจใช้เป็นเครื่องรางของขลังมาตั้งแต่ยุคเหล็ก